Ταϊτή

Νησί του νοτιοκεντρικού Ειρηνικού ωκεανού, σε 17° 45’ νότιο πλάτος και 149° 20’ δυτικό μήκος, το νοτιότερο και το πιο εκτεταμένο (1.042 τ. χλμ.) της συστάδας των Νησιών της Εταιρείας, στη Γαλλική Πολυνησία. Το έδαφός της διαρθρώνεται σε δύο πυρήνες, που αντιπροσωπεύονται από τους ορεινούς όγκους δύο αρχαίων ηφαιστείων: το πιο εκτεταμένο, το Ταϊτή-Νουί (ή Μεγάλη Ταϊτή) προς ΒΔ, με κυκλικό, σχεδόν κανονικό, σχήμα και κορυφή 2.241 μ. στο όρος Οροένα, και το μικρότερο, το Ταϊτή-Ιτί (ή Μικρή Ταϊτή) στη χερσόνησο Ταϊαραμπού, που εκτείνεται ΝΑ του πρώτου και συνδέεται με αυτό μέσω ενός στενού και χαμηλού ισθμού. Κοραλλιογενείς σχηματισμοί αποτελούν ένα σχεδόν αδιαπέραστο φράγμα γύρω από όλο το νησί και σε μια απόσταση από την ακτή που ποικίλλει από 1½ έως 3 χλμ. Η T., που βρίσκεται σε τροπική ζώνη αλλά είναι ανοικτή στην ευεργετική επίδραση των νοτιοανατολικών ανέμων, έχει ιδανικό κλίμα, με ελάχιστα 20° τον Ιούλιο και μέγιστα 34° τον Ιανουάριο, και βροχές που κατανέμονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά είναι ιδιαίτερα έντονες από τον Νοέμβριο έως τον Φεβρουάριο. Πρωτεύουσα του νησιού και έδρα της κυβέρνησης όλης της Γαλλικής Πολυνησίας είναι η Παπεέτε, στη βόρεια ακτή, με 23.555 κατ., περισσότερο δηλαδή από το μισό του πληθυσμού ολόκληρου του νησιού. Τα άλλα μικρότερα κέντρα βρίσκονται κατά το μεγαλύτερο μέρος κατά μήκος της ακτής. Η αλιεία, η συλλογή μαργαριταριών, η εκμετάλλευση εκτεταμένων κοιτασμάτων φωσφατών, αλλά κυρίως η μεγάλη παραγωγή κόπρας και βανίλιας αποτελούν τις μεγαλύτερες πλουτοπαραγωγικές πηγές, επειδή λείπουν σχεδόν τελείως οι βιομηχανίες. Το νησί, που το ανακάλυψε ο Άγγλος Ουόλις το 1767, αποτέλεσε τμήμα της γαλλικής αποικιακής αυτοκρατορίας το 1880. Τέχνη και παραδόσεις. Η τέχνη της Τ. εντάσσεται πολιτιστικά στο ευρύ πλαίσιο της πολυνησιακής τέχνης. Χαρακτηριστικό της τέχνης αυτής είναι η θεμελιώδης απλότητα της μορφής σε σχέση με τη λειτουργικότητά της. Mαζί με το ξύλο και την πέτρα χρησιμοποιείται πολύ η τάπα, χτυπημένη φλούδα δέντρου. Η ζωγραφική διακόσμηση ποικίλλει αλλά η πιο διαδεδομένη διακόσμηση αποτελείται από λουλούδια και χρωματισμένα φύλλα, διευθετημένα με διάφορους τρόπους. Σπάνια είναι τα μεγάλα πέτρινα αγάλματα. Όσο για την πλαστική, βρίσκει στην Τ. μια εκπληκτική εφαρμογή. Η ανθρώπινη μορφή, που συχνά παριστάνει κάποια θεότητα, παίρνει ένα ολοστρόγγυλο σχήμα επάνω στο ξύλο ή στην ηφαιστειογενή πέτρα που δουλεύεται με μεγάλη τέχνη. Στην T., οι στιλιζαρισμένες και κάπως κοντόχοντρες αυτές μορφές με την κοιλιά που προεξέχει, τις λυγισμένες γάμπες, το τεράστιο κεφάλι με τονισμένα τα μάτια και το στόμα φυλάσσονταν σε ιερούς χώρους και αντιπροσώπευαν το πνεύμα των πεθαμένων ή θεοποιημένων αρχηγών. Η τέχνη όμως του νησιού αφορά κυρίως τη ζωγραφική· έτσι τα στοιχεία που αποτελούν το πρόσωπο γίνονται διακοσμητικό σύμβολο, το φημισμένο τίκι, που ως τέτοιο προσπαθεί να καλύπτει μικρές και μεγάλες επιφάνειες. Τα έργα των κατοίκων της Τ. ξεχωρίζουν για την εκπληκτική τεχνική τελειότητα και την πυκνή, προσεγμένη εγχάρακτη διακόσμηση. Η Τ. είναι κυρίως το κέντρο της ζωής, όπως ο μύθος περιγράφει, για ανθρώπους ξένοιαστους και αθώους, έτοιμους πάντα για γλέντι και για έρωτα. Πέρασαν όμως και από την T. οι λευκοί οι οποίοι άφησαν έντονα τα ίχνη τους. Ο τρόπος ζωής των ιθαγενών άλλαξε. Παράδειγμα οι χοροί της Τ. που άρχισαν σιγά σιγά να διαφοροποιούνται. Οι απαιτήσεις της αυξημένης τουριστικής κίνησης τείνουν να κάνουν εμπορεύσιμο είδος ό,τι αυθόρμητο απέμεινε στην καρδιά των κατοίκων που ξέρουν ακόμα να βρίσκουν την πρωτόγονη αγαθότητά τους μέσα στους χορούς τους. Κυριότεροι είναι ο οτέα, ο απαρίμα, ο παόα», ο χοενά και ο ταμουρέ που συνοδεύονται από κιθάρες, ταμπούρλα από δέρμα σκυλόψαρου, τα πάχου από τοερέ (είδος καστανιέτας) και από φλάουτα κατασκευασμένα από μπαμπού. Ο χαρακτηριστικότερος και περισσότερο γιορταστικός ωστόσο χορός της Τ. είναι ο ταμουρέ, που παλαιότερα ονομαζόταν ούπα-ούπα: μέσα σε κλίμα γενικής ευφορίας και γρήγορου ρυθμού ο άνδρας γυρίζει γύρω από τη βαχινέ χωρίς να την αγγίζει εκδηλώντας έντονα την ερωτική του διάθεση ενώ η γυναίκα τον προκαλεί, λικνίζοντας τους γοφούς της στον ρυθμό της μουσικής. Κοραλλιογενής ακτή. Τοπίο στο εσωτερικό του νησιού. Η ηπιότητα του κλίματος, η σχεδόν ομοιόμορφη κατανομή των βροχοπτώσεων και η ευφορία του εδάφους κάνουν το νησί αυτό ένα από τα περιφημότερα της Πολυνησίας, για την ποικιλία και τον πλούτο της βλάστησης του.